Waarom mijn visie op vermageren verder gaat dan de weegschaal

Met meer dan 500 begeleide cliënten heb ik een duidelijke evolutie doorgemaakt in mijn werk. Veel diëtisten lijken enkel bezig te zijn met gewicht en calorieën, maar dat beeld klopt helemaal niet in mijn praktijk.

Veel vrouwen proberen al jaren te vermageren zonder blijvend resultaat. Ondanks gezonde voeding en beweging lijken de extra kilo's vast te blijven zitten. Wat als gewichtsverlies simpelweg niet de prioriteit is voor je lichaam? Wat als er diepere oorzaken spelen die eerst aangepakt moeten worden?

Eerst en vooral: als je op zoek bent naar een manier om snel gewicht te verliezen, dan ben ik niet de juiste persoon om je te helpen. Ik werk nu eenmaal nooit aan gewichtsverlies als hoofdklacht, wél aan het totaalplaatje. Mijn focus ligt op begrijpen wat het lichaam tegenhoudt om in balans te komen. 

In mijn praktijk zie ik keer op keer dat chronische stress, toxiciteit, hormonale disbalans, spijsverteringsproblemen en een overprikkeld zenuwstelsel vaak een veel grotere rol spelen dan je denkt. Pas wanneer het lichaam zich veilig voelt, kan gewichtsverlies op een natuurlijke manier plaatsvinden. Hieronder gaan we dieper in op enkele mogelijke redenen waarom je lichaam vet vasthoudt.

1. Chronische stress & je zenuwstelsel

Je lichaam is ontworpen om je te beschermen. Het zal zelden tot nooit iets doen puur om je te 'pesten' of tegen te werken.

Wanneer je constant onder stress staat, schakelt je lichaam van nature over naar je fight-or-flight-modus (vecht-of-vlucht/overlevingsmodus). Dit betekent simpelweg dat het prioriteit geeft aan overleven en absoluut niet aan vermageren. 

Cortisol, het stresshormoon, zorgt ervoor dat je meer vet opslaat. Dat vet zie je vooral verschijnen rond de buikstreek. Pas wanneer je lichaam aanvoelt dat de stress daalt en het gevaar is geweken, komt je zenuwstelsel tot rust. Vanaf dan kan je in principe opnieuw overschakelen naar een staat waarin vet verbrand wordt in plaats van opgeslagen.

Lijkt simpel, maar dit proces vraagt veel tijd en vooral veel zachtheid...

Wat kan je doen?

✔ In kaart brengen wat je stress bezorgt: journalen is een zeer goede eerste stap 

✔ Zoeken naar ontspanningstechnieken die werken voor jou: yin en/of restorative yoga , tijd spenderen in de natuur, een warm bad nemen, ademhalingstechnieken, wandelen, ...

2. Het belang van goede voeding

Vetten en eiwitten: de bouwstenen van je lichaam

Gezonde vetten zijn onmisbaar voor de aanmaak van hormonen, ons verzadigingsgevoel en de opname van vetoplosbare vitamines A, D, E en K.  Het probleem: wanneer we op een klassieke manier gaan kijken naar vermageren, gaan de vetten als eerste worden geschrapt. Jammer, want zonder voldoende vetten kun je onder andere last krijgen van een droge huid, hormonale disbalansen, vermoeidheid en een tragere stofwisseling.

Dierlijke eiwitten zijn minstens zo belangrijk: ze ondersteunen spierherstel, stabiliseren je bloedsuikerspiegel en helpen om langer verzadigd te blijven. Een dieet laag in vetten en eiwitten kan leiden tot spierafbraak, een instabiele energievoorziening en een verhoogde eetlust. Kiezen voor geraffineerde vetsoorten (zoals margarine) werkt dan weer ontsteking in de hand.

Zijn light producten een goed idee?

Heb je ooit al eens gewone cake gemaakt en de boter er bewust uitgelaten? Dan weet je dat die cake allesbehalve smakelijk zal zijn. Je kan nu eenmaal niet zomaar vetten schrappen uit een voedingsmiddel zonder impact te hebben op geur, kleur, consistentie en smaak. Om het vetgehalte dus te doen dalen, moet je andere ingrediënten toevoegen. De meest voorkomende toevoegingen zijn (gemodificeerd) zetmeel, suiker, kunstmatige zoetstoffen, emulgatoren, conserveer-, en verdikkingsmiddelen. Enkele voorbeelden:

3. Toxiciteit en vetcellen

Vetcellen doen meer dan alleen energie opslaan, ze spelen ook een cruciale rol in de bescherming van je lichaam. Wanneer je wordt blootgesteld aan toxines (uit voeding, cosmetica, chemische stoffen, ...) probeert je lichaam deze schadelijke stoffen te neutraliseren. 

Als je lichaam deze toxines niet efficiënt kan afvoeren, worden ze opgeslagen in vetweefsel om schade aan organen en weefsels te voorkomen. Dit betekent dat je lichaam soms vasthoudt aan vet als beschermingsmechanisme, in plaats van het los te laten.

Kan je zweten? Ben je geconstipeerd? Plas je niet vaak? Dit zijn duidelijke signalen dat je detox pathways, de uitgangen van het lichaam voor afvalstoffen nadat ze door de lever onschadelijk zijn gemaakt, wat extra ondersteuning nodig hebben. 

Wat kan je doen?

✔ Vermijd toxines in de mate van het mogelijke: gebruik de Yuka app om enkel clean verzorgingsproducten en cosmetica te kopen, koop bio-voeding, filter je water, ...

✔ Drink voldoende water, eventueel aangevuld met kruidenthee of mineralen, om toxines af te voeren. 

✔ Ondersteun je lymfesysteem door in beweging te blijven. Wandelen is een goede keuze en helpt ook om stress te verlichten.

4. Hormonale disbalans

Hormonen spelen een cruciale rol in het lichaam en dus ook bij het reguleren van ons gewicht. Enkele voorbeelden:

• Insuline beïnvloedt hoe je lichaam suikers verwerkt. Bij een verstoorde insulinewerking kan vetopslag toenemen, vooral rond de buik.

• Leptine regelt je gevoel van verzadiging. Als je hersenen hier ongevoelig voor worden en dus niet reageren, blijft je eetlust hoog. Zelfs wanneer je genoeg hebt gegeten...
• Cortisol is het stresshormoon dat je lichaam in een staat van alertheid houdt (herinner de eerder vernoemde fight-or-flight-modus). Chronisch verhoogde cortisolwaarden stimuleren vetopslag en leiden tot cravings. Deze hunkering is steeds naar ongezonde voeding zoals zoete producten. De reden: wanneer je in een levensbedreigende situatie zit, heb je nu eenmaal nood aan snelle energie (suiker) in plaats van langzame energiebronnen. Die energie wordt ingezet om te vechten (fight) of vluchten (flight) van de stressbron. 
• Schildklierhormonen zoals T3 en T4 hebben een grote impact op je stofwisseling. Als je schildklier traag werkt (hypothyreoïdie), kan je stofwisseling vertragen. Dit zorgt ervoor dat je makkelijker aankomt en moeilijker afvalt.
• Oestrogeen en progesteron beïnvloeden onder andere vetverdeling en vochtbalans. Een verstoring hierin kan zorgen voor gewichtstoename, vooral rond heupen en dijen.
  

Hormonen in balans brengen op een duurzame manier vraagt tijd. Zeker wanneer deze al jaren verstoord zijn kan je niet verwachten dit probleem met een vingerknip op te lossen. Werk dus steeds samen met iemand die de nodige kennis heeft en eventueel aanvullende tests uitvoert.

Wat kan je doen?

✔ Vermijd hormoonverstorende stoffen uit plastic verpakkingen, parabenen en pesticiden.

✔ Slaap 7 à 9 uur per nacht, essentieel voor cortisolbalans en herstel.

✔ Zorg voor voldoende eiwitten en gezonde vetten, dit ondersteunt je hormonen en helpt bij verzadiging.

5. Spijsvertering en darmgezondheid

Steeds meer onderzoek toont aan dat je darmgezondheid een sleutelrol speelt in je metabolisme, vetopslag en algehele welzijn. Je darmen bepalen dus niet alleen hoe goed je voedingsstoffen opneemt, maar beïnvloeden ook hormonen zoals insuline, leptine en cortisol. Deze zijn, zoals eerder aangehaald, allemaal cruciaal voor een gezond gewicht.

Een verstoorde darmflora door stress, eenzijdige of bewerkte voeding kan leiden tot ontstekingen, insulineresistentie en een tragere stofwisseling. Daarnaast kan een slechte vertering ervoor zorgen dat je lichaam essentiële voedingsstoffen niet goed opneemt. Dit kan dan weer hormonale disbalansen doen ontstaan en je energiepeil laten dalen. 

Wat kan je doen?

✔ Kies vaker voor minder mooie (goedkopere) stukken vlees: ribbetjes, stoofvlees, kippenbouten, ... deze bevatten allemaal veel collageen en gelatine, wat goede bouwstoffen zijn voor de darm.

✔ Gefermenteerde voeding (zuurkool, kefir, ...) kan een goede optie zijn indien je geen histamine-issues hebt. Meer info over histamine in mijn e-course 'Hooikoorts holistisch bekeken'

✔ Kauw goed en eet niet terwijl je andere dingen doet, zoals televisie kijken.

✔ Appelazijn of bittere groenten zoals witloof en rucola kunnen de spijsvertering een handje helpen op een subtiele manier.

Waarom medische ingrepen niet altijd de oplossing zijn

Bariatrische chirurgie, andere medische ingrepen of medicatie (à la Ozempic) lijken soms de snelle oplossing voor gewichtsverlies, maar helaas is dit niet de heilige graal die alles oplost.

A. Setpoint

Je lichaam heeft een natuurlijke setpoint voor gewicht: een bereik waarbinnen het zich comfortabel en veilig voelt. Het setpoint wijzigen vraagt altijd een aanpassingsperiode. Zo kan je van nature per week maximum 0,5 à 1kg verliezen op een gezonde en verantwoorde manier. Deze hoeveelheid gewichtsverlies is ideaal om dat setpoint op een veilige en langzame manier te wijzigen. Wanneer het lichaamsgewicht op een onnatuurlijk snelle manier daalt, wordt ook het setpoint van het lichaam abrupt gewijzigd. 

Wanneer een medische ingreep of medicatie dit gewicht dus plots sterk doet dalen, kan het lichaam in een staat van schaarste terechtkomen. Het vertraagt dan je metabolisme waardoor je het gevoel hebt niet meer te kunnen vermageren of een plateau hebt bereikt. In sommige gevallen zal het ook het hongersignaal stimuleren, waardoor je meer en grotere honger krijgt. Het kan tot slot ook een disbalans teweegbrengen in de hormonen, wat dan weer zijn eigen impact heeft op ons lichaam en gewicht. Al deze redenen verklaren dan ook waarom veel mensen na een operatie of gebruik van medicatie uiteindelijk weer aankomen. 

B. Toxines

Vetweefsel is niet alleen een opslagplaats voor energie en toxines, maar het kan ook onverwerkte emoties vasthouden. In de bio-energetica wordt het lichaam gezien als een opslagplaats voor ervaringen en gevoelens. Mensen die gewicht verliezen via een operatie of medicatie kunnen plots geconfronteerd worden met onderliggende emotionele blokkades die jarenlang onderdrukt werden door hun eetgedrag of de fysieke aanwezigheid van vetmassa.

Wanneer vet snel afgebroken wordt, kan dit intense emotionele reacties uitlokken, zonder dat men direct begrijpt waar deze gevoelens vandaan komen. Dit kan psychisch belastend zijn, vooral als iemand niet de juiste emotionele tools heeft om hiermee om te gaan.

C. Voedingsstoffen en vertering

Abrupt gewichtsverlies kan de vertering en opname van voedingsstoffen ernstig verstoren. Bij een gastric bypass wordt een deel van de maag en dunne darm omzeild, waardoor essentiële voedingsstoffen zoals ijzer, vitamine B12 en vetoplosbare vitamines (A, D, E en K) minder goed worden opgenomen. Dit kan leiden tot vermoeidheid, haaruitval, botontkalking en neurologische klachten. Daarnaast kan een verminderde vetvertering galstenen veroorzaken en de darmflora uit balans brengen, wat de opname van nutriënten verder belemmert. Maagzuurproductie en eiwitvertering kunnen ook verstoord raken. 

D. Mentale switch

Een operatie of medicatie verandert niet hoe iemand omgaat met voeding, emoties en stress en zonder die gedragsverandering is de kans groot dat oude patronen terugkeren. 

Wanneer mensen eten om emoties te onderdrukken, wordt voedsel vaak ingezet als manier om stress, angst of verdriet kortstondig te verlichten. Wanneer een operatie of medicatie de eetlust vermindert, kan dit de persoon in een lastige situatie brengen: de onderliggende emoties blijven bestaan, maar er is geen hongergevoel om dit gedrag te maskeren. Hierdoor kunnen andere copingstrategieën ontstaan, zoals obsessieve gedachten over voeding, roken, drinken, smartphone verslaving ...

Gedragsverandering gebeurt dus niet automatisch bij het injecteren van Ozempic of het ondergaan van een maagverkleining. 

Al deze redenen verklaren dan ook waarom veel mensen na een operatie of gebruik van medicatie uiteindelijk weer aankomen. Zonder een duurzame verandering in voeding, levensstijl en psychologische begeleiding kan een medische ingreep slechts een tijdelijke oplossing bieden.

Het zou helaas niet de eerste keer zijn dat een cliënt bij mij aanklopt die reeds meerdere ingrepen liet doen en terug op het startgewicht is uitgekomen. De wet schrijft voor dat je een traject moet volgen bij een arts, psycholoog en diëtist vooraleer je in aanmerking komt om een terugbetaling te krijgen. Ik heb intussen ook al ettelijke cliënten ontmoet die zeiden dat er trucjes zijn om dit te omzeilen. Anderen meldden dan weer dat de arts aangaf dat ze nog eventjes goed moeten dooreten om een bepaald BMI te bereiken. Schrijnend, maar wel een deel van de realiteit die te weinig besproken wordt...

✅ Voeding: Geef je lichaam voldoende eiwitten en gezonde vetten. Dit helpt bij hormonale balans en een stabiele energievoorziening. 

✅ Zenuwstelsel: Breng je lichaam tot rust met yin of restorative yoga, ademhalingstechnieken, wandelen ...

✅ Beweging: Kies niet enkel cardio, maar ook krachttraining. Vermijd extreem sporten (doet cortisol pieken) en neem voldoende rust.

✅ Slaap: Een goede nachtrust is cruciaal voor hormonale balans en een gezond metabolisme.

✅ Journalen: Schrijf je gedachten neer om je bewust te worden van jouw stresspatronen en mindset rond voeding. 

Geen ervaring met journalen en zin om te leren luisteren naar je lichaam? Dan is onderstaand event iets voor jou! 

Zoals je las, een holistische visie graaft veel dieper dan een klassieke aanpak. Duurzame verandering begint nu eenmaal bij de combinatie van voedzaam eten, stressregulatie en een gezonde levensstijl. 

Ons lichaam heeft altijd een verhaal te vertellen, ook op basis van gewicht. Wat vertelt het jouwe, en vooral: ben je klaar om te leren luisteren?

Wil je iets delen met mij op basis van deze blogpost? Niet twijfelen, gewoon doen!